Voor het vinden van nieuw leesvoer kun je natuurlijk blind afgaan op de keuze van een Selexyzmedewerker. Tussen de boeken die in winkels als De Slegte worden ‘gedumpt’ zit echter ook veel moois. Ramsjrecensent en literatuurwetenschapper Jozien Wijkhuijs kiest willekeurig een betaalbaar boek en recenseert het. Deze maand: You shall know our velocity, van Dave Eggers, vertaald als U zult versteld staan van onze beweeglijkheid door Dirk-Jan Arensman.
U zult versteld staan van onze beweeglijkheid door Dave Eggers
Uitgeverij Vassallucci, Amsterdam, 2002
5 euro
´Alles hierna speelt zich af nadat Jack gestorven was en voordat mijn moeder en ik verdronken in de koele, looizuurkleurige rivier Guaviare in het oosten van de binnenlanden van Columbia, met veertig inlanders die we nog niet hadden ontmoet, op een brandende veerpont.´ Jack is dood en in de nasleep daarvan gaan er verschrikkelijke dingen gebeuren, blijkt uit de eerste zin van Dave Eggers´ U zult versteld staan van onze beweeglijkheid. Het is één van de eerste romans van de Amerikaan, die later bekendheid zou verwerven met bestseller Wat is de Wat. Will, een twintiger met het gewicht van de wereld op zijn schouders en een gehavend gezicht na een afranseling in een garage, kan niet omgaan met de dood van zijn vriend Jack. Hij vraagt zijn vriend Hand om met hem mee te gaan om een week lang geld weg te geven in een wereldreis in moordtempo. Ze beginnen in Senegal, omdat het waait in Groenland.
Innerlijke ruzies
Het boek is één grote wervelwind van woorden. Eggers gunt de lezer geen momentje rust en dit maakt het gevoel bij het lezen aan één kant groots en meeslepend en aan de andere kant doodvermoeiend. Will heeft geen rust meer sinds Jacks dood en dat is in iedere letter van de roman verwerkt. Ook de gebeurtenissen in Wills hoofd worden op de lezer afgeslingerd. Zo houdt hij ervan om met iedereen die hij tegen komt ruzie te maken in zijn gedachten:
‘De piccolo had iets in zijn mondhoek waarvan ik hoopte dat het tandpasta was.
- Debiel.
- Sorry, Will.
- Veeg dat kwijl van je gezicht.’
Oconomowoc
Door het on-the-road-verhaal heen zijn flashbacks verweven naar een aantal weken eerder. Will wilde Jacks spullen ophalen in een garage in de illustere plaats Oconomowoc en werd door drie mannen helemaal murw geslagen. Hij rent weg voor alles wat er thuis is gebeurd, maar langzaam blijkt dat dit een rampzalig idee is. Als lezer blijf je je constant afvragen wat er nou precies gebeurd is en waar deze vreemde en dramatische reis op afstevent. Iedere keer dat je de roman weg wilt leggen omdat je écht genoeg hebt gehad, pak je hem na een tijdje toch weer op.
Zijwegen
Hier staat tegenover dat af en toe helemaal niet duidelijk is waar Eggers nou naartoe wil met zijn verhaal. Hij maakt veel omtrekkende bewegingen, voegt vreemde zijwegen toe die niets toevoegen aan het verhaal en formuleert sommige dingen omslachtig. Het risico is dat de lezer ondanks de opgebouwde spanning toch afhaakt.
Voor wie doorleest, wacht er aan het einde toch nog een grootse ontknoping. Het boek laat de lezer een beetje verward achter. Als Eggers’ doel was de beleving van innerlijke strijd en het zoeken naar rust onderweg te verbeelden, is dit zeker geslaagd. Verwacht dus geen lekker leesboek voor aan het zwembad.
